Obowiązki informacyjne pracodawcy związane z czasem pracy
Obowiązki pracodawcy, które nakłada na niego ustawa o czasie pracy kierowców, znalazły się w rozdziale 3, art. 24 – 26. Do podstawowych z nich należy obowiązek poinformowania kierowców o obowiązujących ich przepisach z zakresu czasu pracy, w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Przekazanie takich informacji następuje w praktyce w formie zapoznania pracownika z treścią wewnątrzzakładowego źródła prawa pracy stosowanego w danym zakładzie, takiego jak regulamin lub obwieszczenie.W tym miejscu należy przypomnieć o ostatniej, kwietniowej nowelizacji Kodeksu pracy, która znacząco rozszerzyła obowiązek informacyjny pracodawcy związany z zatrudnieniem, wynikający z art. 29 § 3. Na mocy nowych przepisów pracodawca jest teraz zobowiązany informować pracownika przyjmowanego do pracy, w postaci papierowej lub elektronicznej, nie później niż w terminie 7 dni od dnia dopuszczenia go do pracy, co najmniej o m.in.:
📌obowiązującej dobowej i tygodniowej normie czasu pracy,
📌obowiązującym dobowym i tygodniowym wymiarze czasu pracy,
📌przysługujących przerwach w pracy,
📌przysługującym dobowym i tygodniowym odpoczynku,
📌zasadach dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych i rekompensaty za nią,
📌w przypadku pracy zmianowej – zasadach dotyczących przechodzenia ze zmiany na zmianę,
📌w przypadku kilku miejsc wykonywania pracy – zasadach dotyczących przemieszczania się między miejscami wykonywania pracy.
Obowiązek uzyskania stosownych oświadczeń
Pracodawca, do którego zastosowanie znajdują przepisy ustawy o czasie pracy kierowców, jest ponadto zobowiązany do tego, aby uzyskać od swoich pracowników następujące rodzaje oświadczeń pisemnych:📌oświadczenie o wymiarze zatrudnienia albo o niepozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy,
📌oświadczenie o przeciętnej tygodniowej liczbie godzin wykonywanych przewozów drogowych lub innych czynności, na innej podstawie niż stosunek pracy, albo o ich niewykonywaniu.
Mimo że nie wynika to bezpośrednio z brzmienia tego przepisu, w doktrynie przyjmuje się, że oświadczenia te można złożyć zarówno przed nawiązaniem stosunku pracy, jak i po zawarciu umowy. Informacje w nich zawarte, w zależności od chwili ich pozyskania, mogą mieć znaczenie albo w odniesieniu do tego, czy pracodawca podejmie decyzję o zatrudnieniu danego kierowcy, lub też w zakresie ukształtowania harmonogramu jego pracy i ustalenia wymiaru czasu pracy.
W tym przypadku musimy odwołać się do nowych przepisów prawa pracy, które w związku z kwietniową nowelizacją zabroniły pracodawcom, aby ci zakazywali swoim pracownikom jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą lub jednoczesnego pozostawania w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy, chyba że inaczej wynika z odrębnych przepisów lub zawarto umowę o zakazie konkurencji. Przepis wywołał zdecydowanie najwięcej emocji wśród przedstawicieli branży transportowej. Apelowali oni o skierowanie ostatniej nowelizacji do TK, podnosząc zarzut, że wprowadzenie wiąże się z ryzykiem wzrostu zagrożenia na drogach, jeżeli kierowcy, zamiast odpoczywać, będą dorabiać przy wykonywaniu innych prac.
Obowiązek ewidencjonowania czasu pracy kierowców zawodowych
Najważniejszym z obowiązków wynikających z ustawy o czasie pracy kierowców jest obowiązek ewidencjonowania czasu pracy w prowadzonej przez pracodawcę ewidencji. Ewidencję tę prowadzi się, w postaci papierowej lub elektronicznej, dla każdego kierowcy, w celu prawidłowego ustalenia jego wynagrodzenia i innych świadczeń związanych z pracą. Jak wskazał bowiem Sąd Apelacyjny w Rzeszowie: „Zwłaszcza w sytuacji, gdy system wynagradzania nie jest przejrzysty, a pracownik kwestionuje prawidłowość ustalenia wynagrodzenia za pracę i jego wypłaty przez pracodawcę, wskazując dowody na poparcie swoich twierdzeń, to wówczas pracodawca powinien udowodnić, że w prawidłowy sposób ustalił i wypłacił wynagrodzenie pracownikowi” (wyrok z dnia 25 kwietnia 2018 r., sygn. akt III APa 1/18). Obowiązkiem pracodawcy jest także udostępnianie ewidencji na wniosek pracownika oraz przechowywanie, zgodnie z aktualnym stanem prawnym, przez okres 10 lat, po zakończeniu okresu nią objętego.Ewidencjonowanie czasu pracy nie jest jednak żadnym dodatkowym, specjalnym wymogiem stawianym przed przewoźnikami, ponieważ na konieczność prowadzenia ewidencji czasu pracy, stanowiącej dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy, wskazuje także Kodeks pracy (art. 149) oraz rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej (§6).
Taka ewidencja dostarcza informacji w zakresie m.in. liczby przepracowanych godzin oraz godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy, liczby godzin przepracowanych w porze nocnej, liczby godzin nadliczbowych, dniach wolnych od pracy z oznaczeniem tytułu ich udzielenia, czy usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych nieobecnościach kierowcy w pracy.
Powyższe informacje wynikają z zapisów na wykresówkach, wydruków danych z karty kierowcy i tachografu cyfrowego, plików pobranych z karty kierowcy i tachografu cyfrowego, innych dokumentów potwierdzających czas pracy i rodzaj wykonywanej czynności, lub rejestrów opracowanych na podstawie powyższych dokumentów. W odniesieniu do powyższych warto przypomnieć ponadto, że pobieranie danych z tachografu cyfrowego powinno następować co najmniej raz na 90 dni, a pobieranie danych z karty kierowcy – co najmniej raz na 28 dni.
Względem pracowników objętych zadaniowym czasem pracy oraz otrzymujących ryczałt za godziny nadliczbowe lub porę nocną, pracodawca nie ma z kolei obowiązku ewidencjonowania ich godzin pracy. Powinien jednak prowadzić dla nich indywidualne karty ewidencji nieobecności w pracy z podziałem na rodzaj i wymiar.
🚩Co grozi pracodawcy, który narusza przepisy związane z ewidencjonowaniem czasu pracy kierowców?
🚩Specjalistyczna pomoc prawna w ewidencjonowaniu czasu pracy kierowców zawodowych,
o tym więcej na stronie Kancelarii Transportowej Legaltrans.
Źródło: Kancelaria Transportowa Legaltrans
