Odpowiedzialność członków zarządu w KSH

Z treści art. 299 KSH wynika, że jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu spółki z o.o. odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Chcąc uwolnić się od odpowiedzialności, są zobowiązani wykazać, że:

➡️ we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub
➡️ w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że
➡️ niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z ich winy, albo że
➡️ pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.

Pełnienie obowiązków w zarządzie jako przesłanka odpowiedzialności za podatki spółki

Odpowiedzialność członków zarządu spółek (kapitałowych) za zobowiązania podatkowe spółki reguluje Ordynacja podatkowa. Na uwagę zasługuje tu ostatnie orzecznictwo NSA, w którym to Sąd zajął niezbyt korzystne dla członków zarządu spółki stanowisko. Mowa o wyroku NSA z dnia 8 grudnia 2022 r., sygn. akt III FSK 1343/21.

Zgodnie z ogłoszoną tezą Przy ocenie odpowiedzialności członka zarządu za zaległości podatkowe spółki nie ma znaczenia ani kwestia podziału zadań między członkami zarządu, ani też niezajmowanie się przez jednego członka zarządu sprawami spółki. Tego typu okoliczności nie stanowią przesłanki do wyłączenia odpowiedzialności członka zarządu za zaległości podatkowe spółki.

W omawianym przypadku do ustalenia pozostawała kwestia, czy odpowiedzialność za zobowiązania finansowe spółki może zostać przypisana członkowi zarządu, który zgodnie z ustalonym wewnętrznie podziałem zadań, nie zajmował się w praktyce sprawami finansowymi.

NSA stwierdził, że organy podatkowe nie dopuściły się naruszenia przepisów prawa procesowego, ani też materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy. Wykazano tym samym istnienie pozytywnych przesłanek z art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z treścią tego przepisu, za zaległości podatkowe spółki z o.o., PSA i SA odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

➡️ nie wykazał, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, albo
➡️ nie wykazał, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;
➡️ nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Co ważne, jak wynika z § 2 tego przepisu, odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 i art. 52a, powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.

W ocenie Sądu pełnienie obowiązków członka zarządu, o którym mowa w powyższym przepisie Ordynacji podatkowej, nie musi oznaczać faktycznego wykonywania tych obowiązków. W odniesieniu do istnienia zaległości podatkowych spółki dla odpowiedzialności członka zarządu bez znaczenia pozostaje to, jak zarząd podzielił się wewnętrznie zadaniami, a także fakt niezajmowania się przez jednego z członków sprawami spółki. Zdaniem NSA nie są to przesłanki, które mogłyby prowadzić do wyłączenia odpowiedzialności. Organ orzekający podkreślił, że osoba podejmująca się piastowania funkcji członka zarządu powinna zdawać sobie sprawę, że charakter prawny tej funkcji oznacza nie tylko obowiązek wykonywania czynności zarządzających, ale także odpowiedzialność za sprawy spółki.

W omawianym przypadku nie zachodzą ponadto okoliczności, gdzie mimo formalnego pełnienia funkcji członka zarządu, skarżący nie ma obiektywnie możliwości, aby kierować sprawami spółki, na przykład w związku z chorobą, czy stanem zdrowia.

Więcej na ten temat 📃

Źródło: Centrum Księgowości Transportowej