Na drogach Unii Europejskiej znajduje się aż siedem milionów autobusów i ciężarówek, które co roku umożliwiają realizację 330 miliardów pasażerokilometrów dla usług mobilności oraz 1,9 biliona tonokilometrów w transporcie towarów. Zgodnie z analizą IRU, zapotrzebowanie energetyczne sektora transportu drogowego jest ściśle związane z wolumenem przewozów oraz rodzajami napędów. Łączny wolumen przewozów drogowych w UE wzrastał w ostatniej dekadzie, osiągając w 2022 roku poziom 1,92 biliona tonokilometrów. W tym kontekście Polska, Niemcy, Hiszpania, Francja i Włochy odgrywają kluczowe role, a szczegółowa analiza flot narodowych wskazuje, że Polska jest jednym z głównych graczy w przewozach towarowych w UE. To podkreśla znaczenie operacji transgranicznych oraz optymalizacji cen paliw.

Paliwo stanowi około jedną trzecią rocznych kosztów posiadania komercyjnych pojazdów, co sprawia, że zrozumienie dynamiki cen paliw jest kluczowe dla zachowania rentowności przedsiębiorstw. Operatorzy muszą utrzymać równowagę pomiędzy kosztami a jakością usług, aby sprostać wymaganiom klientów. W odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na paliwa neutralne dla klimatu, sektor transportowy zaczyna przechodzić na alternatywne źródła energii, zgodnie z ambicjami Unii Europejskiej, która dąży do osiągnięcia zerowej emisji do 2050 roku. Wprowadzenie paliw alternatywnych wprowadza dodatkowe zmienne i niepewności dotyczące przyszłych cen paliw.

Sektor transportu drogowego UE obejmuje 6,5 miliona ciężarówek i 720 tysięcy autobusów. Napędy diesla stanowią obecnie 99% ciężarówek i 94% autobusów. W 2023 roku około 98 tysięcy pojazdów korzystało z alternatyw dla diesla, przy czym Polska, Włochy i Hiszpania osiągnęły znaczne postępy w wykorzystaniu LPG, CNG i LNG. Niemcy przodują w integracji pojazdów elektrycznych, wspieranej dotacjami i naciskiem na redukcję emisji dwutlenku węgla.

Ceny oleju napędowego w UE zależą od kosztów surowca, rafinacji, dystrybucji oraz podatków, a składniki surowe stanowią tylko 28% ostatecznej ceny na stacji paliw. Ceny diesla odzwierciedlają globalny rynek ropy z istotnymi wahaniami cen spowodowanymi napięciami geopolitycznymi, takimi jak wojna na Ukrainie. W 2024 roku ceny diesla w UE wahały się od 1,36 EUR za litr w Bułgarii do 1,86 EUR za litr w Irlandii. Analiza IRU zwraca także uwagę na AdBlue, niezbędny do redukcji emisji tlenków azotu w silnikach diesla, którego cena wzrosła z 0,5 EUR za litr do 1,15 EUR za litr w latach 2021-2023. CNG zyskuje na popularności jako alternatywne paliwo do transportu drogowego, oferując poziom wydajności porównywalny z silnikami diesla.

Połączenie modelowania systemów energetycznych i metryk transportu drogowego w ramach badań IRU Green Compact nad Europą pokazuje, że najpraktyczniejszym sposobem na dekarbonizację jest podwójne podejście: poprawa efektywności oraz wdrażanie paliw alternatywnych. W miarę jak UE porusza się po tych złożonych dynamikach, operatorzy muszą być na bieżąco z informacjami, aby skutecznie dostosowywać swoje strategie w obliczu zmieniającego się rynku.

Źródło: IRU