Tygodniowy czas pracy kierowcy – co na to przepisy krajowe?

Zgodnie z ogólną zasadą, czas pracy kierowców zatrudnionych w systemie podstawowym, nie może być dłuższy niż 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy.

Z zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy wynika, iż pracownik nie musi pracować w każdym tygodniu sztywno po 5 dni. Pracodawca, planując czas pracy kierowcy, ma tu pewną elastyczność. Może on na przykład w niektórych tygodniach wprowadzić 6-dniowy tydzień pracy, pod warunkiem, że następnie, w pozostałych tygodniach będzie wynosić on już tylko 4 dni, a więc przy zachowaniu odpowiedniej liczby dni wolnych od pracy. W takiej sytuacji nie będziemy mieć tu zatem do czynienia z nadgodzinami kierowcy. Najważniejsze jest jednak to, aby wszystko odbyło się w ramach jednego, tego samego okresu rozliczeniowego oraz, aby finalnie zbilansować, zrównoważyć tak ustalony czas pracy. Jeżeli bowiem kierowca w obrębie jednego okresu rozliczeniowego pracowałby w każdym tygodniu przez 6 dni, wtedy zostanie to już potraktowane jako nadgodziny kierowcy, wiążące się z koniecznością wypłaty dodatkowego wynagrodzenia.

Ile konkretnie wynosi w takim razie tygodniowy czas pracy kierowcy?

Odwołując się do art. 12 ust. 1 ustawy o czasie pracy kierowców, tygodniowy czas pracy kierowcy, łącznie z godzinami nadliczbowymi, nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. W każdym tygodniu kierowca nie powinien zatem pracować dłużej niż średnio 48 godzin. Uwzględniając w tym już godziny nadliczbowe. Także i tu posłużono się zwrotem „przeciętnie”, dlatego należy przyjąć, iż wskazany limit w postaci 48 godzin nie jest limitem sztywnym.

Zwłaszcza że w dalszej części tego artykułu ustawodawca zezwolił na wydłużenie tygodniowego czasu pracy, trwającego wraz z godzinami nadliczbowymi 48 godzin, do maksymalnie 60 godzin, jeżeli tylko średni tygodniowy czas pracy nie przekroczy 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Jest zatem możliwe, by w poszczególnych tygodniach kierowca pracował w tygodniu dłużej, nawet do 60 godzin. Ostatecznie jednak, w obrębie jednego okresu rozliczeniowego, średni tygodniowy czas pracy nie może przekroczyć 48 godzin. Ponownie, nie jest więc dopuszczalne, by wydłużać bez dokonania odpowiedniego zbilansowania każdy tydzień pracy w ramach danego okresu rozliczeniowego do 60 godzin.

Warto w tym miejscu przypomnieć, iż pod przepisy ustawy o czasie pracy kierowców, która normuje dzienny i tygodniowy czas ich pracy, podlegają nie tylko kierowcy pozostający w stosunku pracy, ale i samozatrudnieni oraz osoby niezatrudnione przez przedsiębiorcę, lecz osobiście wykonujące na jego rzecz przewozy drogowe. Normy tygodniowego czasu pracy kierowcy obowiązują z kolei również kierowców zatrudnionych u więcej niż jednego pracodawcy. Nie jest więc tak, że pracując w dwóch miejscach, limity te ulegają odpowiedniemu wydłużeniu.

Tygodniowy czas prowadzenia pojazdu

Krajowa ustawa o czasie pracy kierowców odnosi się do norm czasu pracy, przez który należy rozumieć czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy, obejmujący wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego, również takie jak załadowywanie i rozładowywanie towarów, czy prace podejmowane w celu zabezpieczenia przewożonego ładunku. Czas pracy kierowcy w rozumieniu przepisów krajowych nie ogranicza się tym samym wyłącznie do czasu, w którym prowadzi on pojazd.

Rozporządzenie nr 561/2006 posługuje się natomiast terminem „czasu prowadzenia pojazdu”, co sugeruje, iż w tym przypadku chodzi już o samą jazdę, bez dodatkowych czynności, czy aktywności. Tygodniowy czas prowadzenia pojazdu przez kierowcę może wynosić maksymalnie 56 godzin i nie może skutkować przekroczeniem maksymalnego tygodniowego czasu pracy wynikającego z dyrektywy 2002/15/WE. Ustanawia ona maksymalny tygodniowy limit czasu pracy na 60 godzin, jednakże tylko wówczas, gdy w ciągu czterech miesięcy nie została przekroczona średnia 48 godzin na tydzień. Średni tygodniowy czas pracy nie może przekraczać tym samym 48 godzin.

W rozporządzeniu nr 561/2006 wskazano ponadto łączny limit prowadzenia pojazdu w ciągu dwóch kolejnych tygodni, wynoszący 90 godzin. Jeżeli zatem w pierwszym tygodniu tygodniowy czas jazdy kierowcy wynosił 56 godzin, czyli maksymalną, dopuszczalną liczbę godzin, w drugim tygodniu kierowca może prowadzić pojazd tylko przez 34 godziny. Wynika to z faktu, że gdyby w każdym z dwóch następujących po sobie tygodni kierował on po 56 godzin, dałoby to łącznie aż 112 godzin za kierownicą. Stąd też konieczność ustanowienia określonych limitów, aby nie doprowadzić do przesadnego przemęczenia osób odpowiedzialnych za wykonywanie przewozów drogowych i zapewnić bezpieczeństwo na drogach. Istotne dla treści przepisów pozostaje zdefiniowanie pojęcia „tygodnia”, rozumianego jako okres od godz. 00.00 w poniedziałek do godz. 24.00 w niedzielę (w taki sam sposób „tydzień” traktują przepisy krajowe).



Źródło: Kancelaria Transportowa Legaltrans