Nasze rozważania zacznijmy od przedstawienia definicji pieszego. Jest to osoba znajdująca się poza pojazdem na drodze i nie wykonującą na niej robót lub czynności przewidzianych odrębnymi przepisami. Za pieszego uważa się również osobę prowadzącą, ciągnącą lub pchającą rower, motorower, motocykl, wózek dziecięcy, podręczny lub inwalidzki, osobę poruszającą się w wózku inwalidzkim, a także dziecko w wieku do 10 lat kierujące rowerem pod opieką dorosłego.
Kilka słów o przepisach – dotychczasowe prawa i obowiązki pieszego
Pieszy jest obowiązany korzystać z chodnika lub drogi dla pieszych, a w razie ich braku – z pobocza. Jeżeli nie ma pobocza lub czasowo nie można z niego korzystać, pieszy może korzystać z jezdni, pod warunkiem zajmowania miejsca jak najbliżej jej krawędzi i ustępowania miejsca nadjeżdżającemu pojazdowi.Pieszy idący po poboczu lub jezdni jest obowiązany iść lewą stroną drogi. Piesi idący jezdnią są obowiązani iść jeden za drugim, a na drodze o małym ruchu, w warunkach dobrej widoczności, dwóch pieszych może iść obok siebie. Korzystanie przez pieszego z drogi dla rowerów jest dozwolone tylko w razie braku chodnika lub pobocza albo niemożności korzystania z nich. Pieszy, z wyjątkiem osoby niepełnosprawnej, korzystając z tej drogi, musi ustąpić miejsca rowerowi.
❗Wyjątek: w strefie zamieszkania pieszy korzysta z całej szerokości drogi i ma pierwszeństwo przed pojazdem.
Kolejny ważny obowiązek dotyczy elementów odblaskowych. Pieszy poruszający się drogą po zmierzchu poza obszarem zabudowanym jest obowiązany używać elementów odblaskowych w sposób widoczny dla innych uczestników ruchu, chyba że porusza się po drodze przeznaczonej wyłącznie dla pieszych lub po chodniku.
Pieszy, przechodząc przez jezdnię lub torowisko, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność oraz korzystać z przejścia dla pieszych. Pieszy znajdujący się na tym przejściu ma pierwszeństwo przed pojazdem.
Przechodzenie przez jezdnię poza przejściem dla pieszych jest dozwolone, gdy odległość od przejścia przekracza 100 m. Jeżeli jednak skrzyżowanie znajduje się w odległości mniejszej niż 100 m od wyznaczonego przejścia, przechodzenie jest dozwolone również na tym skrzyżowaniu. Takie przechodzenie przez jezdnię poza przejściem dla pieszych jest dozwolone tylko pod warunkiem, że pieszy nie spowoduje zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub utrudnienia ruchu pojazdów. Pieszy musi ustąpić pierwszeństwa pojazdom i do przeciwległej krawędzi jezdni iść drogą najkrótszą, prostopadle do osi jezdni.
Na obszarze zabudowanym, na drodze dwujezdniowej lub po której kursują tramwaje po torowisku wyodrębnionym z jezdni, pieszy przechodząc przez jezdnię lub torowisko jest obowiązany korzystać tylko z przejścia dla pieszych. Jeżeli wysepka dla pasażerów na przystanku komunikacji publicznej łączy się z przejściem dla pieszych, przechodzenie do i z przystanku jest dozwolone tylko po tym przejściu.
W przypadku, gdy przejście dla pieszych jest wyznaczone na drodze dwujezdniowej, przejście na każdej jezdni jest traktowane jako odrębne. Zasadę tę stosuje się też odpowiednio do przejścia dla pieszych w miejscu, w którym ruch pojazdów jest rozdzielony wysepką lub za pomocą innych urządzeń na jezdni (np. tzw. azyli dla pieszych).
Czego więc pieszemu nie wolno?
Pieszemu zabrania się:- wchodzenia na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd (w tym również na przejściu dla pieszych) oraz spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność drogi,
- przechodzenia przez jezdnię w miejscu o ograniczonej widoczności drogi,
- zwalniania kroku lub zatrzymywania się bez uzasadnionej potrzeby podczas przechodzenia przez jezdnię lub torowisko,
- przebiegania przez jezdnię,
- chodzenia po torowisku,
- wchodzenia na torowisko, gdy zapory lub półzapory są opuszczone lub opuszczanie ich rozpoczęto,
- przechodzenia przez jezdnię w miejscu, w którym urządzenie zabezpieczające lub przeszkoda oddzielają drogę dla pieszych albo chodnik od jezdni, bez względu na to, po której stronie jezdni one się znajdują.
Teraz dochodzimy do najważniejszego - przedstawiamy przepisy obowiązujące od 1 czerwca
Większa ochrona pieszego w rejonie przejść dla pieszychZwiększenie zakresu ochrony pieszego w rejonie przejścia dla pieszych jest planowane poprzez nałożenie na kierującego pojazdem dodatkowych obowiązków. Będzie on zobowiązany do dokładnej obserwacji nie tylko przejścia dla pieszych, ale i jego okolicy oraz do stworzenia możliwości bezpiecznego przejścia przez jezdnię pieszym znajdującym się na przejściu oraz tym, którzy na nie wchodzą.
Obecnie ustawa Prawo o ruchu drogowym zobowiązuje kierującego pojazdem zbliżającego się do przejścia dla pieszych do zachowania szczególnej ostrożności i ustąpienia pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na nim. Natomiast obowiązek zmniejszenia prędkości przez kierującego pojazdem tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszych znajdujących się na przejściu lub na nie wchodzących, wynika z przepisów rozporządzenia w sprawie znaków i sygnałów drogowych.
Nowe rozwiązanie będzie zobowiązywać kierującego pojazdem, który zbliża się do przejścia dla pieszych, poza zachowaniem szczególnej ostrożności i ustąpieniem pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu, do zmniejszenia prędkości tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszego. Obowiązkiem kierowcy będzie także ustąpienie pierwszeństwa pieszemu wchodzącemu na przejście albo znajdującemu się na nim. Rozszerzenie udzielenia pierwszeństwa pieszemu wchodzącemu na przejście dla pieszych w projektowanych zmianach ustawy nie dotyczy tramwajów.
Dotychczasowy obowiązek zachowania przez pieszego szczególnej ostrożności podczas przechodzenia przez jezdnię lub torowisko zostanie rozszerzony również na pieszego wchodzącego na jezdnię lub torowisko. Na pieszym wchodzącym na przejście spoczywał będzie obowiązek zachowania szczególnej ostrożności, polegający na zwiększeniu uwagi i dostosowaniu zachowania do warunków i sytuacji zmieniających się na drodze w stopniu umożliwiającym odpowiednio szybkie reagowanie.
Nie korzystamy z telefonów podczas przechodzenia przez jezdnię
W projekcie ustawy zaproponowano regulacje zakazujące pieszemu korzystania w trakcie wchodzenia na jezdnię lub torowisko lub przechodzenia przez jezdnię lub torowisko (także w obrębie usytuowanych tam przejść dla pieszych) z telefonów komórkowych oraz innych urządzeń upośledzających prawidłową percepcję, zwłaszcza wzrokową, a tym samym ocenę w zakresie bezpiecznego wejścia i pokonania jezdni lub torowiska. Rozwiązanie to będzie miało wpływ na bezpieczeństwo niechronionych uczestników ruchu drogowego. Zostanie ono osiągnięte poprzez uzupełnienie art. 14 ustawy Prawo o ruchu drogowym, określającego zakazy dla pieszych w ruchu drogowym.
Reasumując
Jakby nie patrzeć, teraz kierowca będzie musiał przewidzieć zachowanie pieszego i bezwzględnie ustąpić pierwszeństwa osobie wchodzącej na przejście. Znamy jednak zachowania pieszych i wiemy, że wielu z nich stojąc przed przejściem zastanawia się czy przejść. Bywa tak, że kierowca zatrzymuje samochód przed "zebrą", a pieszy stoi. Gdy auto rusza z miejsca, pieszy też daje pierwszy krok... I co wtedy?Czasami można odnieść wrażenie, że wyznaczone przejścia są tylko dla mięczaków. Wielu pieszych przechodzi przez jezdnię tam, gdzie im wygodniej. Oczywiście zgadzam się z tym, że trzeba chronić pieszych. Jednak równie ważna co ochrona prawna jest edukacja pieszych w zakresie bezpieczeństwa. Jeśli ktoś chce zostać kierowcą i zdobyć prawo jazdy, musi odbyć specjalny kurs i poznać prawo o ruchu drogowym. A piesi? Można zaryzykować twierdzenie, że w ogromnej większości nie znają przepisów kodeksu drogowego. Znają swoje prawa, ale obowiązki niekoniecznie.
Kolejna sprawa - odblaski. Jeżdżąc po Polsce odnoszę wrażenie, że wśród pieszych panuje moda na bycie niewidzialnym. Zgodzę się, że kolor czarny jest elegancki, uniwersalny i ponadczasowy - wyszczupla i dobrze się w nim wygląda. Niestety, odblaski to niekoniecznie "must have" tegorocznych trendów, co w skrajnych przypadkach może pieszego kosztować życie.
Winą za tragiczne statystyki wypadków na polskich drogach nie można oczywiście obarczać wyłącznie pieszych. Kierowcy też mają swoje za uszami - jeżdżą za szybko, często brawurowo, wyprzedzają w skrajnie niekorzystnych sytuacjach, nie są za kółkiem skupieni... Dlatego uważam, że ważna jest edukacja - zarówno pieszych, jak i kierowców. Najważniejsze jednak jest wzajemne zrozumienie i rozwaga. To tak niewiele kosztuje a może uratować niejedno życie.
