Czym są godziny nadliczbowe?

Pracą w godzinach nadliczbowych jest praca, którą kierowca wykonuje ponad obowiązujące go normy czasu pracy, a więc maksymalny okres czasu pracy w okresie doby lub średnio w tygodniu, w danym okresie rozliczeniowym, przez jaki powinien on pozostawać w dyspozycji pracodawcy. Za pracę w godzinach nadliczbowych uznaje się także pracę wykonywaną ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, który wynika z rozkładu i systemu czasu pracy, jakim podlega pracownik.

W podstawowym systemie czasu pracy, kierowca zawodowy powinien pracować, zgodnie z art. 11 ustawy o czasie pracy kierowców, nie więcej niż 8 godzin na dobę i nie więcej niż przeciętnie 40 godzin w tygodniu, w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. O nadgodzinach kierowcy zatrudnionego w podstawowym wymiarze czasu pracy będziemy mówić tym samym, gdy będzie on pracować więcej niż 8 godzin dziennie oraz więcej niż przeciętnie 40 godzin w tygodniu. Za pracę w godzinach nadliczbowych zostanie ponadto uznana praca, która spowoduje przekroczenie przeciętnie 5-dniowego tygodnia czasu pracy, nawet jeżeli kierowca w poszczególne dni pracował wprawdzie nie więcej niż przez 8 godzin.

Nie wolno oczywiście zapominać, że kierowcy zawodowi mogą zostać zatrudnieni również w innych systemach czasu pracy, takich jak system równoważnego czasu pracy, system zadaniowy lub mieszany.

Nadgodziny kierowcy – kiedy są dopuszczalne?

Pracodawca może zlecić kierowcy zawodowemu pracę w godzinach nadliczbowych tylko w dwóch sytuacjach, o których mowa w art. 20 ust. 2 ustawy o czasie pracy kierowców. W podobny sposób zostały one uregulowane w Kodeksie pracy, w art. 151.

Nadgodziny kierowcy są dopuszczalne wyłącznie:
📌w sytuacjach i zdarzeniach wymagających od kierowcy podjęcia działań dla ochrony życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia albo usunięcia awarii,
📌w przypadku zaistnienia szczególnych potrzeb pracodawcy.

Problemy z interpretacją nie pojawiają się najczęściej w odniesieniu do przesłanek z pierwszej grupy – będą to głównie zdarzenia nagłe, takie jak awarie, klęski żywiołowe, katastrofy. Jednakże sprawa nie jest już tak klarowna, gdy mowa o użytym w pkt 2 sformułowaniu „szczególne potrzeby pracodawcy”, które nie zostało zdefiniowane ani w ustawie, ani też Kodeksie pracy. Z pomocą przychodzi w tym przypadku orzecznictwo, a dokładniej wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2000 r., sygn. akt I PKN 667/99, w którym zdefiniowano „szczególne potrzeby pracodawcy” jako „potrzeby specjalne, niecodzienne, odróżniające się od zwykłych potrzeb związanych z prowadzoną działalnością”. Każdy taki przypadek powinno się tym samym analizować i oceniać odrębnie. Należy jednak wyraźnie podkreślić, że nadgodziny związane ze szczególnymi potrzebami pracodawcy zawsze muszą wynikać z sytuacji wyjątkowych, odbiegających od normy. Nie mogą być one tym samym planowane umyślnie przez pracodawcę i na stałe wpisane w organizację czasu pracy pracowników.

Limity dotyczące nadgodzin pracy kierowcy

Ustawa o czasie pracy kierowców, podobnie jak Kodeks pracy, wprowadza pewne limity odnoszące się do wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych. Obowiązują one jednak tylko w odniesieniu do okoliczności wskazanych w powyższym pkt 2, a więc w razie zaistnienia szczególnych potrzeb pracodawcy. Liczba godzin nadliczbowych przepracowanych w związku z tymi okolicznościami nie może przekroczyć 260 godzin w roku kalendarzowym (w Kodeksie pracy jest to 150 godzin). Pracodawca ma jednak możliwość ustalenia innej (mniejszej) liczby godzin nadliczbowych w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub umowie o pracę, z zastrzeżeniem norm obowiązujących w tygodniowym czasie pracy kierowcy, o których mowa w art. 12 ustawy o czasie pracy kierowców.

Mimo że praca w godzinach nadliczbowych w związku z sytuacją lub zdarzeniem wymagającym od kierowcy podjęcia działań dla ochrony życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia albo usunięcia awarii, nie podlega żadnym limitom, przy jej powierzaniu powinno uwzględnić się możliwości fizyczne i wytrzymałość psychiczną danego pracownika.

🚩Polecenie pracy w godzinach nadliczbowych
🚩Rekompensata za nadgodziny kierowcy
🚩Dodatek do wynagrodzenia
🚩Czas wolny od pracy
🚩Czy nadgodziny kierowcy są obowiązkowe?

➡więcej Kancelaria Transportowa Legaltrans.

Źródło: Kancelaria Transportowa Legaltrans