To budżet rzeczywiście wyższy od poprzedniego. Opracowywany jest w ramach wieloletnich ram budżetowych, więc to nie jest budżet z gumy, musimy się poruszać w pewnych ramach mówi agencji Newseria Biznes Andrzej Halicki, europoseł z Platformy Obywatelskiej.To pierwszy roczny budżet po przeglądzie Wieloletnich Ram Finansowych UE z lutego 2024 roku. Najwięcej środków – niemal 78 mld euro w zobowiązaniach i 44 mld w płatnościach – trafi na politykę spójności i wzmacnianie odporności UE. Na drugim miejscu znalazła się polityka klimatyczna (56,7 mld euro w zobowiązaniach i 52 mld w płatnościach).
W ramach przyszłorocznego budżetu 3 mld euro mają trafić na wsparcie regionów dotkniętych klęskami żywiołowymi. We wrześniu 2024 roku niszczycielskie powodzie nawiedziły Austrię, Czechy, Niemcy, Węgry, Polskę, Rumunię i Słowację. Tego typu zjawiska nasilają się z roku na rok. KE szacuje, że w ciągu ostatnich 30 lat powodzie dotknęły 5,5 mln ludzi w UE, spowodowały śmierć 3 tys. osób i ponad 170 mld euro strat gospodarczych. W budżecie uwzględniono także ok. 800 mln euro na nieprzewidziane potrzeby, co umożliwi szybką reakcję.
Większe środki niż w zeszłorocznym budżecie trafią na kwestie związane z migracjami i zarządzaniem granicami (4,8 mld euro w zobowiązaniach i 3,2 mld w płatnościach). Kluczowe jest wsparcie Frontexu, czyli unijnej agencji straży granicznej i przybrzeżnej, zwłaszcza w kontekście paktu o migracji i azylu. Choć liczba nielegalnych przekroczeń granicy Unii Europejskiej spadła w ujęciu rocznym o 43 proc. w pierwszych 10 miesiącach 2024 roku (do niemal 192 tys.), to agencja ocenia, że europejskie zintegrowane zarządzanie granicami musi być przystosowane do epoki polikryzysu.
Mamy kryzys związany z nielegalną migracją, więc musi być na to odpowiedź również instytucjonalna i finansowa. Po raz pierwszy w historii Wspólnoty środki europejskie mogą być przeznaczone na pomaganie i inwestowanie w ochronę infrastruktury chroniącej zewnętrzne granice. Musimy mieć instytucje, które mają siłę również podejmować te wyzwania, jeżeli chodzi o kwestię bezpieczeństwa, to z jednej strony agencja Frontex, z drugiej strony Europol wskazuje Andrzej Halicki.Na wzmacnianie bezpieczeństwa i obronności UE trafi z budżetu 2,6 mld euro w zobowiązaniach i 2,1 mld euro w płatnościach. Jak podaje Ośrodek Studiów Wschodnich, polityka bezpieczeństwa i obrony pozostaje obszarem wyłącznych kompetencji krajów członkowskich, ale KE coraz silniej stara się na nią wpływać – zwłaszcza w obrębie przemysłu zbrojeniowego. Strategia Komisji dotycząca tej gałęzi przemysłu zakłada m.in. próg 40 proc. wspólnych zamówień do 2030 roku. Do końca tej dekady wartość wewnątrzunijnego handlu uzbrojeniem i sprzętem wojskowym powinna wynosić 35 proc. wartości całego rynku, a połowa budżetu wydawanego na modernizację armii powinna wzmacniać europejskie spółki zbrojeniowe (do 2035 roku – 60 proc.).
Wielkim zadaniem, które dzisiaj w budżecie nie ma swojego finansowania, jest pomaganie europejskiemu rynkowi zbrojeniowemu, to jest zadanie nie tylko poszczególnych gospodarek, poszczególnych państw członkowskich, ale także nasze wspólnotowe. Jeśli zastanawiamy się, w jaki sposób uruchomić większe zbrojenia, to nie tylko jest to ten minimalny próg 2 proc. PKB przeznaczonych na rozwój armii i jej dozbrojenie. Musimy również znaleźć europejskie źródło finansowania na tzw. militarną strefę Schengen. Tu potrzebne są setki miliardów, więc musi być zupełnie nowe podejście do tego zadania, może będzie to składowa z dwóch–trzech źródeł, ale to zadanie będzie głównym celem nowych konstrukcji finansowych w 2025 roku podkreśla Andrzej Halicki.Europosłowie wynegocjowali dodatkowe – ponad wstępny projekt Komisji – 230,7 mln euro na kluczowe programy, m.in. na badania, działania w zakresie klimatu, pomoc humanitarną i zarządzanie granicami.
Jak wskazuje KE, roczny budżet UE, biorąc pod uwagę 27 krajów i 450 mln ludności, jest stosunkowo niewielki. W latach 2021–2027 to średnio 160–180 mld euro rocznie, co jest porównywalne z budżetem krajowym Danii, który obsługuje 5,6 mln osób, i jest o około 30 proc. mniejszy niż budżet Polski, liczącej 38 mln mieszkańców. Coraz więcej mówi się o potrzebie jego zwiększania.
Źródło: biznes.newseria.pl
granica poglądowa
