W opinii specjalistów Allianz Trade można się spodziewać, że wydłużony czas oczekiwania utrudni handel międzynarodowy z powodu zatorów i kontroli ładunków na tymczasowych posterunkach granicznych. Zwiększy to koszty transportu towarów importowanych, zmniejszając konkurencyjność niemieckich producentów – i tak już niską – oraz ogólną wymianę handlową. W normalnych warunkach typowe przekroczenie granicy w strefie Schengen zajmuje średnio 3,34 minuty. Jednak nawet tymczasowe kontrole graniczne mogą znacznie spowolnić ruch z powodu opóźnień wynikających z inspekcji lub zatorów spowodowanych zmniejszonym przepływem ruchu i nieefektywną infrastrukturą. Dane dotyczące podróży i odległości sugerują, że przekroczenie zewnętrznej granicy Schengen na trasie tranzytowej może wydłużyć czas podróży o 20 minut. Biorąc pod uwagę rolę Niemiec jako głównego kraju tranzytowego w Europie, zmiany te mogą również skutkować znacznymi opóźnieniami i zwiększonymi kosztami dla firm zaangażowanych w handel międzynarodowy.
Kontrole graniczne w opinii Allianz Trade mogą zwiększyć koszty na głównych szlakach transportowych o +1,7% w odniesieniu do towarów i +1,5% dla usług. Wydłużenie czasu oczekiwania, szczególnie na ruchliwych przejściach, takich jak granica niemiecko-holenderska, przez którą codziennie przejeżdża około 1000 ciężarówek, może znacząco wpłynąć na terminowość dostaw towarów. Eksperci szacują, że towary importowane od partnerów handlowych z Europy kontynentalnej mogą stać się droższe o +1,7%, podczas gdy usługi mogą odnotować wzrost cen o +1,5%. W rezultacie przewidują, że import towarów do Niemiec może potencjalnie spaść o -9,1%, a popyt na usługi o -7,8%. Biorąc pod uwagę, że około dwie trzecie niemieckiego importu odbywa się przez granice lądowe z krajami sąsiednimi, przekłada się to na całkowity roczny spadek o -1,1 mld EUR: -0,9 mld EUR w przypadku towarów i -0,2 mld EUR w odniesieniu do usług. Kraje sąsiadujące zostaną szczególnie dotknięte ze względu na silne powiązania w łańcuchu dostaw (wykres 1). Import z Holandii może spaść o -0,2 mld EUR, przy czym 90% przypadnie na towary, a 10% na usługi. Polski eksport do Niemiec może odnotować spadek o -0,1 mld EUR (86% w towarach i 14% w usługach), podczas gdy niemiecki import z Francji może spaść o -92,4 mln EUR, przy czym ¾ dotyczyć będzie towarów, a ¼ usług.
Wykres 1: Ryzyko dla niemieckiego importu rocznie w związku z dodatkowymi kontrolami granicznymi, w mln EUR
Źródła: Eurostat, Felbermayr, Gröschl i Heiland (2022), Allianz Research. Uwagi: Obliczenia zakładają jedną dodatkową kontrolę graniczną w strefie Schengen na podstawie szacunków dotyczących granic Schengen opartych na Felbermayr, Gröschl i Heiland (2022), z podziałem na handel towarami i usługami. Handel międzynarodowy poza kontynentem europejskim jest traktowany bez dodatkowych kontroli granicznych. Rokiem bazowym jest 2023 r. dla towarów i usług oraz 2022 r., gdy dane dotyczące usług nie są jeszcze dostępne.Zbliżające się reperkusje gospodarcze będą wywierać dodatkową presję na niemiecki przemysł. Opóźnienia w przepływie towarów mogą mieć znaczące konsekwencje, szczególnie dla sektorów, które w dużym stopniu opierają się na handlu transgranicznym. Zakłócenia w łańcuchu dostaw mogą prowadzić do niedoborów zapasów, zwiększonych kosztów operacyjnych i utraconych możliwości dla branż wrażliwych na czas, takich jak towary łatwo psujące się i produkcja just-in-time. Wśród najbardziej dotkniętych sektorów są turystyczno-rekreacyjny i edukacyjny, które stoją w obliczu najwyższego wzrostu kosztów handlu o +3,5%, a następnie artykułów spożywczych o +2,6% i usług handlowych o +2,4% (wykres 2).
Przewidywać można, że maszyny i sprzęt elektryczny, a także chemikalia i farmaceutyki doświadczą zauważalnej redukcji importu, odpowiednio o -147 mln EUR i -142,1 mln EUR, co podkreśla ich znaczenie dla niemieckiej gospodarki. Takie opóźnienia mogą zagrozić statusowi Niemiec jako kluczowego węzła tranzytowego dla handlu europejskiego, czyniąc go mniej atrakcyjnym dla firm zależnych od wydajnej logistyki. Niemieckie firmy, które już zmagają się z presją konkurencyjną i globalnymi wyzwaniami związanymi z łańcuchem dostaw, mogą zostać jeszcze bardziej obciążone przez nowe kontrole. Ponadto rosnące koszty transportu mogą przełożyć się na wyższe ceny dla konsumentów, osłabiając i tak już niski popyt krajowy i potencjalnie hamując wzrost gospodarczy. Ogólnie rzecz biorąc, czynniki te mogą zwiększyć ryzyko recesji w i tak już niestabilnym środowisku gospodarczym, potencjalnie zmniejszając niemiecki PKB nawet o 11,5 mld EUR rocznie.
Wykres 2: Zagrożony niemiecki import (w mln EUR) i koszty handlu (w %) według sektorów w związku z dodatkowymi kontrolami granicznymi
Źródła: Eurostat, Felbermayr, Gröschl i Heiland (2022), Allianz Research. Uwagi: Obliczenia zakładają jedną dodatkową kontrolę graniczną w strefie Schengen oraz to, że handel międzynarodowy poza kontynentem europejskim jest traktowany bez dodatkowych kontroli granicznych. Rokiem bazowym jest 2023 r. dla towarów i usług oraz 2022 r., gdy dane dotyczące usług nie są jeszcze dostępne. Uwzględniono tylko sektory o statystycznie istotnych szacunkach w tabeli 1 Felbermayra, Gröschla i Heilanda (2022). Obliczenia ekwiwalentu taryfowego zakładają elastyczność wynoszącą pięć; wskazują one, o ile wzrosną koszty handlu przy jednej dodatkowej kontroli granicznej w strefie Schengen.Źródło: Allianz Trade
grafika poglądowa
