Josephs.ScotBorowiak Properties Ltd

Chociaż były Niebieskimi Ptakami, to jednak ciężko pracowały i wiele potrafiły

Utworzona: 2024-09-07


Ciężarówki ZiŁ o nietypowej konstrukcji i niespotykanym wyglądzie, zwane Niebieskimi Ptakami, były wykorzystywane do ewakuacji astronautów lądujących na ziemię po zakończeniu misji kosmicznych. Radziły sobie nawet w najtrudniejszych warunkach terenowych i docierały do trudno dostępnych miejsc. Przypomnieli je autorzy kanału Gear Tech HD na YouTube.

W szczytowym okresie wyścigu kosmicznego, około roku 1960, Związek Radziecki stanął przed nowym problemem: kosmonauci powracający na Ziemię często lądowali w odległych i trudno dostępnych miejscach, co wiązało się z koniecznością utworzenia wyspecjalizowanych zespołów do ich ewakuacji, przede wszystkim dlatego, że większość rozległego terytorium tego kraju była pokryta tundrą. Rozwiązaniem tego problemu zajął się Witalij Andriejewicz Graczow, legendarna postać w historii radzieckiego przemysłu motoryzacyjnego, współtwórca sukcesu zakładów ZiŁ. W tym czasie tzw. szkoła Graczowa stworzyła fundamenty projektowania pojazdów terenowych, opierając się na takich założeniach jak minimalizacja masy własnej, stosowanie napędu na wszystkie koła, największych możliwych opon, maksymalnego prześwitu, czy przednich i tylnych kół skrętnych.

W 1966 roku kilka pojazdów zostało przystosowanych do zadań ewakuacyjnych, w tym jeden wyposażono w żuraw i platformę do transportu kapsuły lądowniczej, a drugi zyskał specjalne nadwozie do transportu astronautów. W 1971 roku zaprezentowano prototyp drugiej generacji tego typu pojazdów, ale produkcja pierwszych egzemplarzy rozpoczęła się dopiero w 1975 r. Powstały dwie wersje ciężarówki do zadań specjalnych: jedna do przewozu ładunków (ZiŁ 4906) i druga do transportu pasażerów (ZiŁ 49061). Obie ciężkie terenówki zostały wyposażone w zmodernizowany silnik benzynowy pochodzący z ZiŁa-130, który zapewniał moc 150 KM i pozwalał osiągać prędkość do 75 km/h. Pojazdy były znane jako Niebieskie Ptaki, prawdopodobnie z powodu koloru nadwozia.

Ze względu na charakter realizowanych misji, auta miały wyjątkowo wysoki prześwit, wynoszący około 60 cm. Były dostosowane do transportu lotniczego - na miejsce akcji dostarczano je samolotami IL-76 i An-12 lub śmigłowcami Mi-6 i Mi-26. W tym celu położono nacisk na uzyskanie kompaktowych wymiarów, które i tak były dość duże: 9,2 m długości, 2,4 m szerokości i 2,8 m wysokości. W celu ograniczenia masy własnej zastosowano podwozie z profili aluminiowych i nadwozie w całości z włókna szklanego. Pomimo tych zabiegów, masa własna pojazdu wynosiła niebagatelne 8,3 t.


Kabina modelu do transportu personelu, mogąca pomieścić 4 osoby, była wyposażona w 4 pary noszy. W tylnej części znajdował się przedział ze sprzętem medycznym, miejscem do przechowywania zapasów, systemem klimatyzacji, a także wszystkim, co niezbędne do przetrwania 3 dni na odludziu. Wersja towarowa była używana głównie do transportu kapsuł lądowniczych. Specjalna konstrukcja i napęd na wszystkie koła umożliwiały pojazdom łatwe poruszanie się w głębokim śniegu, po terenach podmokłych i w kopnym piasku, a także pokonywanie szerokich rowów. Innymi słowy, radziły sobie nawet w najtrudniejszym terenie. Były jednocześnie amfibiami, a na wodzie osiągały prędkość do 15 km/h.


Dotarcie do najbardziej niedostępnych miejsc zapewniał natomiast mniejszy ZiŁ 2906 wyposażony w specjalne śruby ślimakowe zamiast kół, co było bardzo skutecznym rozwiązaniem w głębokim śniegu lub terenie bagnistym. Był przewożony na pokładzie jako pojazd wsparcia, który wkraczał do akcji wtedy, gdy kończyły się możliwości pojazdów kołowych. Dwa silniki VAZ-2103 o mocy 77 KM pozwalały mu osiągnąć prędkość 14 km/h w wodzie i do 25 km/h w śniegu. Ponieważ był zaprojektowany do pokonania ostatniego etapu do miejsca lądowania, był wyposażony w stosunkowo mały, 72-litrowy zbiornik paliwa, a spalał od 20 do 33 litrów na 100 km. Kabinę "malucha" zaprojektowano tak, aby zapewnić niezbędną opiekę medyczną. Za siedzeniem kierowcy znajdował się fotel medyczny, a po bokach było miejsce na nosze do transportu astronautów w pozycji leżącej.

Do upadku Związku Radzieckiego wyprodukowano łącznie zaledwie 26 sztuk tych oryginalnych ciężarówek: 12 wersji towarowych, 14 pasażerskich i 5 napędzanych śrubami. Z czasem pojazdy przeszły modyfikacje, w tym montaż nowych systemów radionawigacyjnych ułatwiających lokalizację astronautów. Ich wyjątkowa zdolność pokonywania trudnego terenu oraz zabiegi modernizacyjne przeprowadzone w latach 80 sprawiły, że jednostki bardzo długo pozostawały w użyciu. W roku 2007 rosyjskie siły powietrzne korzystały z pięciu sztuk modelu 4906 i sześciu jednostek modelu 49061.


Źródło i screeny: YouTube
Do ulubionych
FIRMOWY SPOTLIGHT
PST OST SPED SP. Z O.O.


NAJNOWSZE WIADOMOŚCI

NASZE WYWIADY

OPINIE

NASZE RELACJE

Photo by Josh Hild from Pexels