Głównym założeniem umowy jest eliminacja utrudnień w przepływie towarów pomiędzy Zjednoczonym Królestwem a Irlandią Północną jako jednym terytorium. Bo przypomnijmy, że obecnie (od czasu brexitu) mamy granicę celną na Morzu Irlandzkim, co oznacza codzienne problemy w przepływie towarów w związku z funkcjonującymi dwoma systemami celnymi: brytyjskim oraz unijnym (obecnie Irlandia Pn działa na zasadach swobodnego przepływu towarów UE). Treść umowy na tą chwilę jest niedostępna.
Wymiana towarowa
Wszystkie towary, które przyjeżdżały ze Zjednoczonego Królestwa na teren Irlandii Północnej do tej pory były objęte pełną odprawą celną wraz z obowiązkiem zapłaty należności celnych i podatkowych od importu towaru. Nie miało znaczenia, czy towar jest przeznaczony na teren Irlandii Północnej, czy Republiki Irlandii. Nowa umowa zakłada, że teraz to się zmieni. Towary przeznaczone na rynek Irlandii Północnej zostaną puszczone korytarzem „nic do oclenia”, tzw. zieloną linią, a to zminimalizuje biurokrację celną bo nie będzie obowiązku dokonywania odpraw celnych. Natomiast stare podejście, czyli pełne odprawy celne, będzie stosowane do towarów przeznaczonych do Republiki Irlandii (terytorium UE), czyli tylko przejeżdżających przez terytorium Irlandii Północnej. Oznacza to, że poprawi się np. wysyłka paczek od przyjaciół i rodziny, jak również żywności do supermarketów na terenie Irlandii Północnej. Jak podkreślił premier Rishi Sunak „zlikwidowano granice na Morzu Irlandzkim”.Podatki pośrednie a Irlandia Północna
W związku z umową zajdą też zmiany w prawie podatkowym na terenie Irlandii Pn. W ramach umowy brexitowej decyzje w sprawie podatków pośrednich (VAT i akcyza) były podejmowane w Brukseli, ponieważ Irlandia Pn przestrzegała zasad unijnego wspólnego rynku. Teraz decyzje podejmowane będą przez rząd Zjednoczonego Królestwa i będą miały również zastosowanie do Irlandii Północnej.Lekarstwa
W zakresie leków uzgodniono, że co zostanie zatwierdzone na terenie Zjednoczonego Królestwa będzie również dostępne w Irlandii Północnej. Organ regulacyjny GB udostępni od razu leki do szpitali i aptek na terenie Irlandii Północnej.Przewóz zwierząt domowych
Dobrą wiadomością dla właścicieli zwierząt domowych jest to, że będą one mogły podróżować pomiędzy Irlandią Północną a resztą Zjednoczonego Królestwa bez dokumentacji od weterynarza.Weto północnoirlandzkiego parlamentu
Najważniejszą zmianą dla GB oraz ich polityki jest prawo weta zastosowane przez parlament północnoirlandzki do spraw narzucanych przez UE, co spowoduje suwerenność Irlandii Północnej. Rishi Sunak powiedział dziennikarzom, że niektóre unijne zasady pozostaną. Jedyne prawo UE, które będzie miało zastosowanie w Irlandii Północnej według umowy ramowej, to minimum niezbędne do uniknięcia twardej granicy lądowej z Irlandią i umożliwienia północnoirlandzkim przedsiębiorstwom dalszego dostępu do rynku UE.Autor: dr Izabella Tymińska, ekspert ds. ceł, prawa celnego, handlu zagranicznego.
