Siły kształtujące transport

Kryzys klimatyczny, urbanizacja i agenda ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju to trzy główne siły kształtujące sektor transportu i określające, jak wygląda zrównoważony system transportowy. Agenda 2030 ONZ jest zakorzeniona w idei, że rozwój społeczny, gospodarczy i środowiskowy są ze sobą powiązane. Oznacza to, że branża transportowa nie może stawić czoła globalnym wyzwaniom, przed którymi stoi w izolacji – na przykład skupiając się na dekarbonizacji bez uwzględnienia wzrostu populacji miejskiej. Dostęp do transportu i mobilność mają kluczowe znaczenie dla zrównoważonego rozwoju. Podkreślają to cele ONZ, z których kilka jest bezpośrednio związanych z transportem. Obejmują one cel 8 dotyczący godnej pracy i wzrostu gospodarczego, cel 9 dotyczący odpornej infrastruktury oraz cel 11 dotyczący zrównoważonych miast (który obejmuje dostęp do transportu publicznego).

Z drugiej strony transport ma znaczący wpływ na środowisko. Klimat i systemy naturalne Ziemi znajdują się w punkcie zwrotnym. W raporcie IPCC z 2021 r. stwierdzono, że drastyczne redukcje globalnych emisji gazów cieplarnianych w tej dekadzie są konieczne, aby uniknąć katastrofalnych zmian klimatycznych. Jako główny emitent CO2, przemysł transportowy ma do odegrania kluczową rolę w wysiłkach na rzecz dekarbonizacji. Transport musi również odpowiadać na wyzwania urbanizacji. Wzrost populacji miejskich niesie ze sobą zwiększone ryzyko związane z zanieczyszczeniem, zdrowiem publicznym i bezpieczeństwem drogowym. Istnieje również ryzyko, że dostęp do usług transportowych stanie się ograniczony i mniej inkluzywny, co nieproporcjonalnie wpłynie na osoby z grup szczególnie wrażliwych. Odporna i dobrze zaprojektowana infrastruktura i rozwiązania transportowe mogą pomóc w sprostaniu tym wyzwaniom.

Narzędzia do wprowadzania zmian

Żyjemy w epoce radykalnych i destrukcyjnych zmian technologicznych. Pojawiły się nowe narzędzia i technologie, które zmieniają nasz sposób życia i pracy. Niektóre z tych innowacji odgrywają kluczową rolę, pomagając Scanii, wraz z innymi w całym ekosystemie transportowym, przyspieszyć przejście na zrównoważony transport. Jedną z takich technologii jest napęd elektryczny. Pojazdy elektryczne działają czysto i cicho, z zerową emisją cząstek i NOx (tlenków azotu) oraz znacznie zmniejszonym całkowitym śladem węglowym w porównaniu z pojazdami napędzanymi silnikami spalinowymi, zwłaszcza gdy energia elektryczna jest dostarczana ze źródeł energii niekopalnych. Technologia akumulatorów szybko się poprawia, a inne rozwiązania, takie jak technologia ogniw paliwowych, są w trakcie opracowywania. Tymczasem cyfryzacja napędza ogromny wzrost łączności w pojazdach, a pojazdy stale produkują i udostępniają dane. Łączność może być kluczowym czynnikiem zrównoważonego transportu poprzez poprawę wydajności przepływów transportowych, co z kolei poprawia efektywność paliwową i obniża emisje dwutlenku węgla. Łączność jest również ważnym elementem konstrukcyjnym automatyzacji pojazdów. Szybka ewolucja sztucznej inteligencji i innych technologii utorowała drogę dla transportu autonomicznego. Automatyzacja ma ogromny potencjał usprawnienia transportu: na przykład poprzez umożliwienie bezpiecznego transportu w środowiskach, które w innym przypadku byłyby niebezpieczne dla kierowców oraz poprzez poprawę wydajności i zmniejszenie zatorów na obszarach miejskich.

Ta rewolucja technologiczna przekształca nasz sektor, a do gry wkracza nowa konkurencja. Dla bardziej ugruntowanych firm w naszej branży transformacja wymaga zmiany kompetencji. Muszą zachowywać się mniej jak tradycyjni producenci pojazdów, a bardziej jak start-upy technologiczne – i muszą mieć odpowiednią szybkość, elastyczność i umiejętności. Ta zmiana już zaszła w firmie Scania: obecnie więcej naszych inżynierów zajmuje się tworzeniem oprogramowania niż projektowaniem sprzętu. Poza naszą własną działalnością przejście na zrównoważony transport wymaga nowego podejścia w całym ekosystemie transportowym. Aby technologie takie jak elektryfikacja mogły zostać przyjęte na taką skalę, jaka jest nam potrzebna, musi istnieć odpowiednia infrastruktura. Wymaga to partnerstwa i skoordynowanych działań ze strony graczy w całym ekosystemie, w tym firm transportowych, decydentów, dostawców energii i infrastruktury. Przejście na zrównoważony transport wymaga również znacznych środków finansowych wraz z zachętami – a zatem ekologiczne finansowanie jest również istotnym czynnikiem umożliwiającym. Na przykład obligacje ekologiczne umożliwiają kierowanie funduszy inwestycyjnych na projekty wspierające zrównoważony transport. Tymczasem Zielony Ład UE ma na celu ukierunkowanie inwestycji na technologie o zerowej emisji. Zawiera również propozycje polityczne, których celem jest podniesienie ceny węgla i uczynienie alternatyw dla paliw kopalnych bardziej konkurencyjnymi.

Ryzyko i wyzwania związane z transformacją

Świat stał się bardziej niestabilny. Krajobraz polityczny jest spolaryzowany, a siły nacjonalistyczne i populistyczne podsycają podziały i napięcia polityczne. Chociaż zwiększona łączność cyfrowa przyniosła bezprecedensowe możliwości, zwiększyła również napięcia i nieufność. Wszystko to stworzyło rozdrobniony klimat polityczny, który może utrudnić przekształcenie systemu transportowego na globalną skalę, którą musimy zobaczyć. Istnieje również ryzyko pozostawienia krajów biedniejszych w tyle, ponieważ transformacja transportu może dojrzeć szybciej w krajach rozwiniętych. Oprócz tej politycznej niestabilności istnieje również powszechna niestabilność gospodarcza, która została zaostrzona przez pandemię.

Zakłócenia łańcucha dostaw dotykają wiele branż, w tym przemysł motoryzacyjny, co widać w przypadku niedoboru półprzewodników. Takie zakłócenia utrudniają produkcję i mogą spowolnić przejście na zrównoważone, niskoemisyjne formy transportu – na przykład utrudniając przemysłowi zwiększenie produkcji pojazdów zelektryfikowanych. Aby system transportowy był zrównoważony, musi być dostępny dla wszystkich, co stanowi kolejne poważne wyzwanie związane z transformacją. Nierówności w obszarach takich jak wykorzystanie zasobów, dochody, zdrowie, edukacja i zatrudnienie są powszechne w społeczeństwie. Zmiany klimatyczne prawdopodobnie pogłębią podział, powodując zwiększone napięcie i ryzyko niepokojów społecznych i konfliktów. Inne poważne wyzwania to łamanie praw człowieka i korupcja. Takie ryzyko w ramach globalnych łańcuchów dostaw jest poważnym wyzwaniem, które wraz z korupcją stanowi poważne zagrożenie dla rozwoju gospodarczego i społecznego, a także dla działań na rzecz dekarbonizacji.

Źródło: SCANIA