O szkodzie w transporcie międzynarodowym będziemy mówić wtedy, gdy przewożona przesyłka ulegnie uszkodzeniu, a także, gdy zostanie utracona w całości lub w części. Szkoda może powstać ponadto wskutek wszelkich opóźnień w dostawie towaru.
Szkoda jawna i ukryta w transporcie międzynarodowym
Konwencja CMR, podobnie jak ustawa prawo przewozowe, również wprowadza definicję szkody jawnej w transporcie oraz szkody ukrytej. Robi to w art. 30 ust. 1.W momencie odbioru przesyłki odbiorca wraz z przewoźnikiem są zobowiązani sprawdzić jej stan, a w razie wystąpienia ewentualnych zastrzeżeń – zgłosić je protokolarnie.
Zgodnie z treścią art. 30 ust. 1:
“jeśli odbiorca przyjął towar, nie sprawdzając wcześniej wraz z przewoźnikiem jego stanu albo nie zgłaszając przewoźnikowi zastrzeżeń wskazujących ogólnie rodzaj braku lub uszkodzenia najpóźniej w chwili dostawy, w odniesieniu do braków lub uszkodzeń widocznych albo w siedem dni od daty dostawy, nie wliczając niedziel i dni świątecznych, jeśli idzie o braki lub uszkodzenia niewidoczne – domniemywa się, jeśli nie ma dowodu przeciwnego, że otrzymał towar w stanie opisanym w liście przewozowym”.
W przypadku braków lub uszkodzeń niewidocznych zastrzeżenia przewidziane powyżej powinny być dokonane na piśmie.Oznacza to, że szkodę jawną, czyli wszelkie od razu dostrzegalne uszkodzenia i braki, należy zgłosić przewoźnikowi najpóźniej w chwili dostawy. Na zgłoszenie szkody niejawnej, czyli takiej, której odbiorca nie mógł dostrzec na pierwszy rzut oka bez wcześniejszego rozpakowania przesyłki, ma on siedem dni od daty dostawy bez uwzględniania niedziel i świąt.
Odpowiedzialność przewoźnika za szkodę w transporcie międzynarodowy
Zakres odpowiedzialności przewoźnika na gruncie Konwencji CMR został uregulowany w art. 17 ust. 1, który stanowi, że przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru, lub za jego uszkodzenie, które nastąpi w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy. Odpowiedzialność przewoźnika w przepisach międzynarodowych oparta jest na zasadzie ryzyka.Przepis ten określa ramy czasowe, które skutkują odpowiedzialnością przewoźnika w razie wystąpienia szkody w transporcie. Pozostaje on odpowiedzialny za dostawę: „w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem”. Należy w tym miejscu pamiętać, że przyjęcie przesyłki bez zastrzeżeń stanowi potwierdzenie tego, że znajdowała się ona w dobrym stanie zarówno pod względem jakości, jak i ilości.
Po jakim czasie przesyłka zostaje uznana jako zaginiona
Z utratą przesyłki będziemy mieć do czynienia wtedy, gdy nie zostanie ona wydana odbiorcy. Osoba uprawniona może bez dalszych dowodów uważać towar za zaginiony, jeżeli nie został on wydany w ciągu trzydziestu dni po upływie umówionego terminu. W przypadku, gdy terminu nie umówiono – w ciągu sześćdziesięciu dni po przyjęciu towaru przez przewoźnika (art. 20).Kiedy możemy mówić o opóźnieniu terminu dostawy
Opóźnienie terminu dostawy ma natomiast miejsce wówczas, kiedy towar nie został dostarczony w umówionym terminie. Jeśli jednak nie umówiono terminu – gdy faktyczny czas trwania przewozu, (uwzględniając okoliczności, zwłaszcza przy przesyłkach drobnych), czas niezbędny dla skompletowania pełnego ładunku w normalnych warunkach przekracza czas, jaki słusznie można przyznać starannym przewoźnikom (art. 19).Kiedy przewoźnik może uwolnić się od odpowiedzialności?
Przewoźnik jest zwolniony od tej odpowiedzialności, o której mowa w art. 17 ust. 1, jeżeli zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie spowodowane zostało:- • winą osoby uprawnionej
- • jej zleceniem niewynikającym z winy przewoźnika
- • wadą własną towaru lub okolicznościami, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których następstwom nie mógł zapobiec.
Co ważne, to przewoźnik musi udowodnić, że zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie wynika z jednej z tych przyczyn. Konwencja CMR w art. 17 ust. 3 zastrzega również, że przewoźnik, dla zwolnienia się od odpowiedzialności nie może powoływać się ani na wady pojazdu, którym się posługuje dla wykonania przewozu, ani na winę osoby lub pracowników osoby, u której pojazd wynajął. Przepisy międzynarodowe nakładają na niego obowiązek dochowania najwyższego i realnie osiągalnego stopnia staranności w podejmowanych działaniach (Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi, X Wydział Gospodarczy z dnia 12 czerwca 2018 r., sygn. X GC 1022/15, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 listopada 1995 r., sygn. I ACr 606/95).
Zaginięcia lub uszkodzenia towaru na skutek szczególnego niebezpieczeństwa
Przewoźnik, zgodnie z treścią art. 17 ust. 4 jest zwolniony z odpowiedzialności również wtedy, jeżeli zaginięcie lub uszkodzenie towaru powstało ze szczególnego niebezpieczeństwa wynikającego z jednej bądź kilku następujących przyczyn. To odpowiednio:- • użycie pojazdów otwartych i nieprzykrytych opończą – jeżeli to użycie było wyraźnie uzgodnione i zaznaczone w liście przewozowym
- • brak lub wadliwe opakowanie – jeżeli towary, ze względu na swe naturalne właściwości, w razie braku lub wadliwego opakowania są narażone na zaginięcie bądź uszkodzenie
- • manipulowanie, ładowanie, rozmieszczenie lub wyładowanie towaru przez nadawcę bądź przez odbiorcę, albo przez osoby działające na rachunek nadawcy lub odbiorcy
- • naturalne właściwości niektórych towarów, mogące powodować ich całkowite lub częściowe zaginięcie albo uszkodzenie;
- • niedostateczność, wadliwość cech lub numerów na sztukach przesyłki
- • przewóz żywych zwierząt.
W art. 18 ust. 3 – 5 przewidziano kilka ograniczeń powyższego domniemania. Nie znajdzie ono zastosowania m.in. w odniesieniu do pkt 1 w razie nadmiernego ubytku lub w razie zaginięcia sztuki.
WIĘCEJ NA TEN TEMAT PO KLIKNIĘCIU
